Mediacja jest przywróceniem właściwej komunikacji pomiędzy stronami.
Konflikty powstają w wyniku braku zaspokojenia potrzeb oraz błędnej lub niewłaściwej komunikacji pomiędzy stronami. Każdy konflikt żyje własnym życiem i choć może ulec złagodzeniu lub rozwiązaniu, często niestety ulega eskalacji. Konflikty mają też swoje etapy, niezmienne niezależnie od tego, czy jest to sprawa cywilna, gospodarcza, karna czy rodzinna. Zwykle zaczyna się od prowokacji, często prowadzi to do utraty godności, a następnie próby znalezienia sojuszników. Przedostatni etap, to często przemoc fizyczna, psychiczna, albo obie naraz. Ostatni, to robienie wszystkiego, aby zniszczyć drugą stronę konfliktu. Wszystko to odbywa się niestety kosztem samozniszczenia.
Według Christophera Moor’a, teoretyka i praktyka mediacji, występuje 5 rodzajów konfliktu. Konflikt danych (informacji), konflikt strukturalny, proceduralny, konflikt relacji i wartości. Bez względu na rodzaj sprawy (cywilna czy gospodarcza), w każdej występują etapy i różne typy konfliktów. Niezależnie od etapów i rodzajów, istnieje swoisty cykl każdego konfliktu. Związany jest on z postawą stron i postrzeganiem sytuacji konfliktowej, która wymaga reakcji. Reakcja ta powoduje konsekwencje, co znowu przekłada się na postawę w konflikcie, postrzeganie, reagowanie, konsekwencje, postawa itd.
Dla przykładu, jeśli pomimo wysyłanych wezwań do zapłaty strona przyjmuje postawę nieodpowiadania, albo nie uiszcza zapłaty, druga strona może postrzegać to jako lekceważenie i brak zainteresowania. Powoduje to automatyczną agresję, często prowadzi do szantażu, groźby, złożenia sprawy do sądu. Złożenie sprawy do sądu rodzi konsekwencje. I znów zaczynamy cykl od nowa tj. postawy. Druga strona przybiera postawę obronną, postrzega ją jako niesprawiedliwość lub zagrożenie. Reaguje odpowiadając na pozew lub składa pozew wzajemny, co znowu ma swoje konsekwencje, które wymagają przyjęcia właściwej postawy.
Procesy sądowe, są oderwane od „rzeczywistości miękkiej”, związanej z konfliktem, jego cyklami, etapami oraz rodzajami, a przede wszystkim przyczynami. Mediator oprócz pracy nad samym konfliktem zajmuje się przywróceniem właściwej komunikacji pomiędzy stronami tak, aby strony poprawnie rozumiały wzajemnie kierowane do siebie komunikaty.
Prowadząc sprawę sąd bada przeszłość, nie w kontekście wymienionych powyżej aspektów, ale oceniając dowody – działa zatem wyłącznie formalnie. Mediator zajmuje się konfliktem i jego przyczyną. Bada jego rodzaj konfliktu, pomaga stronom dostrzec jego cykl, wskazuje na etapy, pomaga we wzajemnym poprawnym zrozumieniu się. Dzięki temu strony mogą uświadomić sobie, co się stanie jeśli konflikt nie zostanie rozwiązany. Mediacje koncentrują się zatem na osiągnięciu dla każdej ze stron optymalnie najlepszej przyszłości, przeszłość nie ma znaczenia.
Argumenty zachęcające strony do mediacji:
1. Strony mogą w mediacji łączyć wszystkie spory, które mają między sobą nawet, jeśli mają wiele spraw w różnych sądach i wydziałach.
2. Mediacja może być prowadzona online (z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość w tym telefon, e-mail, programy i aplikacje do porozumiewania się na odległość, np. przy pomocy sprzętu do wideokonferencji)
3. Czas – średni czas postępowania sądowego w Polsce według statystyk prezentowanych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości wynosi około 1000 dni. Czas mediacji to średnio 3 miesiące.
4. Koszty – spór sądowy już od samego początku wymaga zaangażowania znacznych środków finansowych przez stronę. Są to koszty związane z opłatą sądową, opłaceniem pełnomocnika, wpłacaniem zaliczek na ewentualnego biegłego, poświęcenia czasu na rozprawę i przygotowanie się do prowadzenia sporu. W przypadku mediacji, strony od samego początku, zanim do niej przystąpią wiedzą, jakie poniosą koszty.
5. Relacje – spór sądowy spowoduje całkowite zniszczenie relacji pomiędzy stronami. Mediacja pozwala utrzymać relacje. Nawet jeśli nie uda się ich naprawić, nie zostają zniszczone.
6. Współpraca – istnieją spory, które bez względu na zakończenie będą wymagały dalszej współpracy pomiędzy stronami. Są również sytuacje, w których strony, pomimo toczącego się sporu lub sporów, są zmuszone do kontynuowania współpracy. W przypadku toczenia sporów, współpraca taka będzie bardzo trudna i kosztowna, a w mediacji można ustalić na nowo warunki tej współpracy.
7. Wynik – ze względu na sam tryb postępowania sądowego, jego wynik zawsze będzie zero jedynkowy. Któraś ze stron zawsze będzie przegrywającą. Bywają spory, w których obie strony przegrywają, nie uzyskując nic. Wynik zależny jest od kilku elementów: przedstawionego materiału dowodowego, sposobu jego zaprezentowania przez ewentualnych profesjonalnych pełnomocników tudzież same strony, niezawisłą ocenę tego materiału przez sędziego. Na wszystkie te elementy strony mają tylko pośredni wpływ, który nie zależy wyłącznie od nich. W mediacji, strony mają bezpośredni i całkowity wpływ na wynik. Po zatwierdzeniu przez Sąd, ugoda zawarta przed mediatorem ma moc prawną ugody sądowej.
Comments